بهروز وجدانی می گوید متاسفانه در چند دهه اخیر از اصل موسیقی محرم دور افتاده ایم زیرا اصلا ریشه در موسیقی نواحی، موسیقی دستگاهی و... ندارد و به همین دلیل هیچ تاثیرگذاری ندارد.
بهروز وجدانی پژوهشگر موسیقی در گفتگو با خبرنگار موسیقی دیباچه درباره موسیقی محرم گفت: از زمانیکه مذهب شیعه در ایران پیروان خود را پیدا کرد از همان زمان موسیقی عزا و محرم شکل گرفت. از زمان دوران صفویه که دین اسلام رونق بسیاری پیدا کرد و در زمان قاجاریه مجالس عزاداری شکل رسمی تری به خود گرفت و رونق و شکوه بیشتری پیدا کرد. درباره موسیقی عزا و محرم دکتر حسن مشهود کتاب های بسیاری نوشته است و درباره آثار موسیقی عزاداری به خوبی تحقیق کرده است.
« وجدانی » با اشاره به اینکه باید بپذیریم الان دیگر موسیقی محرم وجود ندارد، تاکید کرد: ریشه موسیقی محرم موسیقی سنتی است یعنی اینکه در گذشته موسیقی عزاداری شکل سنتی داشته است. موسیقی عزا انواع مختلفی دارد که یکی از آنها موسیقی محرم است. چون موسیقی سنتی مورد علاقه مردم بود به همین دلیل از این نوع موسیقی برای موسیقی محرم هم استفاده می کردند. موسیقی محرم یا ریشه در موسیقی ردیف دستگاهی ایرانی داشته و یا اینکه ریشه کاملا سنتی داشته است.
این پژوهشگر در ادامه بیان کرد: در گذشته از نغماتی برای موسیقی محرم استفاده می کردند که مردم با آن نغمات آشنا هستند ولی رفته رفته و به مرور زمان این موسیقی شکل دیگری به خود گرفت و به همین دلیل است که دیگر به دل نمی نشینید. در دوران معاصر سید جواد ذبیحی، سلیم موذن زاده اردبیلی و محمد احمدیان به خوبی این نوع موسیقی را اجرا کردند.
وی افزود: نواحی و مناطق مختلف براساس موسیقی همان منطقه موسیقی محرم را اجرا می کردند یعنی براساس فرهنگ خودشان شعر می سرودند و آن را به شکل موسیقی عزا اجرا می کردند. در شهرهای بزرگ از جمله تهران، اصفهان، شیراز، تبریز و... بیشتر بر پایه موسیقی ردیف دستگاهی این موسیقی اجرا می شده است و به همین دلیل مردم همیشه تحت تاثیر این موسیقی قرار می گرفتند. متاسفانه در چند دهه اخیر از اصل موسیقی محرم دور افتاده ایم زیرا اصلا ریشه در موسیقی نواحی، موسیقی دستگاهی و... ندارد و به همین دلیل هیچ تاثیرگذاری ندارد.
این پژوهشگر موسیقی در پایان گفت: در گذشته اساس موسیقی محرم روضه خوانی بدون ساز بوده است ولی به مرور زمان از سازهای بادی، کلارینت، ترومپت و...استفاده شد و در روستاها از سازهای مخصوص خودشان استفاده می کردند به عنوان مثال در گیلان و خراسان از ساز دو تار در این ایام استفاده می شود. به نظر من موسیقی محرم نیاز به ساز ندارد مگر در زمان تعزیه که از یکی یا دو ساز استفاده می کنند.
گفتگو از غزاله سعادتی
